ΤΡΥΠΗΤΟΣ
|
Το σημερινό όνομα της χερσονήσου προέρχεται μάλλον από το αρχαίο νεώριο (το μοναδικό αυτής της εποχής που έχει βρεθεί μέχρι στιγμής στην Κρήτη) το οποίο φαίνεται σαν μια τρύπα μέσα στον βράχο. Εκεί έσερναν τα καράβια τους οι κάτοικοι της αρχαίας πόλης, για να τα προστατεύσουν από την κακοκαιρία ή για να κάνουν τις απαραίτητες επισκευές. Η μελέτη του έγινε από τον αρχαιολόγο Κωστή Δαβάρα.
|
|
Η ελληνιστική πόλη, με άγνωστη μέχρι στιγμής ονομασία, φαίνεται να ήταν αρκετά σημαντική. Είχε οχυρωματικό τείχος, κάθετο στη χερσόνησο, που την προστάτευε από τις επιδρομές των εχθρών. Άρχισε να ανασκάπτεται το 1987 από τον αρχαιολόγο Νίκο Παπαδάκη και την κυρία Χρύσα Σοφιανού, διευθύντρια σήμερα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου. Η κυρία Σοφιανού συνεχίζει και φέτος τις ανασκαφές εκεί. Μαζί με ολόκληρο το ανασκαφικό συνεργείο, μας υποδέχτηκε και μας ξενάγησε στα κτίρια που έχουν έρθει στο φως.
|
Είδαμε μια μικρή πόλη που, όπως οι σύγχρονες πόλεις, είχε δρόμους, οικοδομικά τετράγωνα, μικρά μαγαζιά και εργαστήρια.
Τα μεγαλύτερα σπίτια ίσως είχαν κίονες ή πεσσούς για την στήριξη της οροφής, και μία εστία για θέρμανση και για οικιακή χρήση (μαγείρεμα). Στα δωμάτια βρέθηκαν μαγειρικά σκεύη, υφαντικά βάρη, ειδώλια και κοσμήματα. Δεν είναι σίγουρο ακόμα αν κάποια μεγαλύτερα κτίρια είναι οικίες ή δημόσια κτίρια. Κοντά στη σκοπιά του τείχους, βρέθηκε μια φαρδιά χαραγμένη πέτρα. Πρόκειται μάλλον για ένα αρχαίο "επιτραπέζιο" παιχνίδι, το επονομαζόμενο "πέντε γραμμαί", για το οποίο μας μίλησε η κυρία Εύη Σάλιακα. Αυτή η πέτρα και η συζήτηση με τις αρχαιολόγους μάς έδωσε την ιδέα για το δικό μας ηλεκτρονικό παιχνίδι! |
Στον πολύ ενδιαφέροντα διάλογο που ακολούθησε, ρωτήσαμε για τα επαγγέλματα που εμπλέκονται σε μία ανασκαφή και μάθαμε ότι, εκτός από τους αρχαιολόγους και τους εργάτες, χρειάζονται συντηρητές, φωτογράφοι, σχεδιαστές... Διαπιστώσαμε πως για τη χρονολόγηση κάθε ευρήματος μας βοηθούν τα αντικείμενα που υπάρχουν τριγύρω του, τα αντικείμενα σε κοντινά "ανασκαφικά στρώματα", καθώς και η σύγκρισή της μορφής του με παρόμοια ευρήματα που βρέθηκαν σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους. Συνειδητοποιήσαμε πως πολλά υλικά δε διασώζονται στο πέρασμα του χρόνου (πάπυρος, ξύλο, δέρμα...). Έτσι, τα περισσότερα ευρήματα μιας ανασκαφής είναι πέτρινα και κεραμικά, ενώ συχνά διασώζονται και μεταλλικά αντικείμενα. Καταλάβαμε πως κάθε ανασκαφή χρειάζεται πολύ χρόνο, ίσως και δεκαετίες, για να ολοκληρωθεί. Η διάρκειά της εξαρτάται πολλές φορές από τα διαθέσιμα χρήματα, καθώς πρέπει να προσληφθούν εργάτες, συντηρητές..., ένα ολόκληρο συνεργείο!
Ρωτήσαμε για την προστασία του χώρου. "Όλοι μας πρέπει να είμαστε οι φύλακες των αρχαιολογικών μας χώρων.", μας είπε η κυρία Σοφιανού. "Γίνονται συχνές περιπολίες από την αστυνομία και παρακολουθούνται γνωστοί και άγνωστοι αρχαιολογικοί χώροι, ωστόσο δε γίνεται να προσληφθούν φύλακες για κάθε ένα από τους αρχαίους τόπους της Κρήτης. Τα πολύτιμα και σημαντικά ευρήματα μεταφέρονται βέβαια αμέσως στο μουσείο, όμως θα πρέπει να φροντίζουμε όλοι μας για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς."
|
|
Μετά από τη συναρπαστική περιήγηση στο χώρο και στο χρόνο, φτάσαμε στα δωμάτια που ανασκάπτονταν εκείνη την ημέρα! Εκεί, παρακολουθήσαμε με κάθε λεπτομέρεια πώς ένα νέο εύρημα έρχεται στο φως.
Μάθαμε πως σκάβουν με ειδικά εργαλεία (μικρά σκαλίδια και μαχαίρια) όταν πάνε σε βάθος που πιστεύουν πως υπάρχουν ευρήματα. Έπειτα, όταν βρουν κάτι, αφαιρούν προσεκτικά το χώμα γύρω από το αντικείμενο με ένα σκουπάκι. Η κυρία Ελένη Πετροπούλου μας έδειξε πως, πριν βγάλουν το εύρημα από τη γη, το φωτογραφίζουν στη θέση που βρέθηκε με ένα βέλος το οποίο δείχνει πάντα τον Βορρά. Τέλος, το τοποθετούν μέσα σε ένα σακουλάκι, με μια καρτέλα που γράφει τα στοιχεία του.
Ήταν για όλους μας μια αξέχαστη εμπειρία. Είδαμε και ακούσαμε τόσα πολλά καινούργια πράγματα! Ευχαριστούμε θερμά τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου Χρύσα Σοφιανού, την αρχαιολόγο Ελένη Πετροπούλου, τα μέλη του συνεργείου ανασκαφής Κωστή Πλατανάκη, Νίκο Μαραγκάκη, Μανώλη Σταματάκη, και την αρχαιολόγο Εύη Σάλιακα που μας μίλησε για τα αρχαία παιχνίδια.
Μάθαμε πως σκάβουν με ειδικά εργαλεία (μικρά σκαλίδια και μαχαίρια) όταν πάνε σε βάθος που πιστεύουν πως υπάρχουν ευρήματα. Έπειτα, όταν βρουν κάτι, αφαιρούν προσεκτικά το χώμα γύρω από το αντικείμενο με ένα σκουπάκι. Η κυρία Ελένη Πετροπούλου μας έδειξε πως, πριν βγάλουν το εύρημα από τη γη, το φωτογραφίζουν στη θέση που βρέθηκε με ένα βέλος το οποίο δείχνει πάντα τον Βορρά. Τέλος, το τοποθετούν μέσα σε ένα σακουλάκι, με μια καρτέλα που γράφει τα στοιχεία του.
Ήταν για όλους μας μια αξέχαστη εμπειρία. Είδαμε και ακούσαμε τόσα πολλά καινούργια πράγματα! Ευχαριστούμε θερμά τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου Χρύσα Σοφιανού, την αρχαιολόγο Ελένη Πετροπούλου, τα μέλη του συνεργείου ανασκαφής Κωστή Πλατανάκη, Νίκο Μαραγκάκη, Μανώλη Σταματάκη, και την αρχαιολόγο Εύη Σάλιακα που μας μίλησε για τα αρχαία παιχνίδια.