ΠΕΤΡΑΣ
|
Στις 26 Φεβρουαρίου επισκεφτήκαμε τον αρχαιολογικό χώρο του Πετρά Σητείας. Η αρχαιολόγος Μεταξία Τσιποπούλου, επίτιμη διευθύντρια του Εθνικού Αρχείου Μνημείων και, εδώ και 30 χρόνια διευθύντρια των ανασκαφών Πετρά, μας μίλησε για την ιστορία και τη σημασία αυτού του χώρου:
Ο Πετράς άρχισε να κατοικείται από το τέλος της 4ης χιλιετίας π.Χ. αλλά εγκαταλείφθηκε πριν υπάρξουν ιστορικές αναφορές για την περιοχή. Έτσι, οι αρχαιολόγοι ασχολήθηκαν με τον Πετρά βασισμένοι μόνο στις επιφανειακές ενδείξεις.
Ο Άγγλος αρχαιολόγος R.C.Bosanquet ήταν ο πρώτος που διαπίστωσε πως ο Πετράς ήταν η πηγή αρχαίων ευρημάτων. Ωστόσο, επιστρέφοντας από την Πραισό το 1900, μετά από τρεις μέρες έρευνας, εκτίμησε ότι δε σώζεται πια τίποτα σημαντικό εκεί και συνέχισε προς το Παλαίκαστρο. |
|
Το 1959, εξαιτίας μιας αρχαιοκαπηλίας στο ιερό Πισκοκεφάλου, ο αρχαιολόγος Νικόλαος Πλάτων επισκέφτηκε την περιοχή και, όπως γράφει στα Κρητικά Χρονικά, διαπίστωσε πως: "Σίγουρα εδώ υπήρχε ένα πολύ σημαντικό λιμάνι για το εμπόριο με την Ανατολή". Πιθανότητα να έσκαβε εκείνος τον Πετρά, όμως την επόμενη χρονιά εντοπίστηκε το ανάκτορο της Ζάκρου κι έτσι άλλαξαν τα σχέδιά του.
Αρκετά χρόνια μετά, οι επιφανειακές ενδείξεις της περιοχής έκαναν τη νεαρή τότε αρχαιολόγο Μεταξία Τσιποπούλου να ζητήσει από τον προϊστάμενό της Κωστή Δαβάρα την άδεια για δοκιμαστικές τομές στον Πετρά. Έτσι το 1985, με τη σκέψη "ή τώρα ή ποτέ", 3-4 εργάτες και ελάχιστη χρηματοδότηση, ξεκίνησε την ανασκαφή: "Την πρώτη μέρα, τομή Α, σχεδόν επιφανειακά, βρήκαμε το χείλος ενός λίθινου πατητηριού σταφυλιών, το οποίο είναι μονολιθικό, το μεγαλύτερο σωζόμενο μινωικό αγγείο. Σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας."
Είναι χαρακτηριστικό πως η αρχαιολόγος προτίμησε να σκάψει πρώτα στα χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να εξοικειωθεί με το χώρο (στρωματογραφία, χρονολόγηση, κτλ) και να είναι σωστά προετοιμασμένη πριν προχωρήσει προς την κορυφή του λόφου όπου, εάν υπήρχε, θα ήταν κτισμένο το Ανάκτορο.
Το 1990, αφού είχαν ανασκαφεί 2 τομείς του οικισμού, η ανασκαφική ομάδα προχώρησε στο πλάτωμα του λόφου όπου εντοπίστηκαν οι Αποθήκες του ανακτόρου. Εκεί βρέθηκαν 36 μεγάλοι (πάνω από 1,5μ.) πίθοι, μερικοί από τους οποίους έχουν επιγραφές σε Γραμμική Α.
Αρκετά χρόνια μετά, οι επιφανειακές ενδείξεις της περιοχής έκαναν τη νεαρή τότε αρχαιολόγο Μεταξία Τσιποπούλου να ζητήσει από τον προϊστάμενό της Κωστή Δαβάρα την άδεια για δοκιμαστικές τομές στον Πετρά. Έτσι το 1985, με τη σκέψη "ή τώρα ή ποτέ", 3-4 εργάτες και ελάχιστη χρηματοδότηση, ξεκίνησε την ανασκαφή: "Την πρώτη μέρα, τομή Α, σχεδόν επιφανειακά, βρήκαμε το χείλος ενός λίθινου πατητηριού σταφυλιών, το οποίο είναι μονολιθικό, το μεγαλύτερο σωζόμενο μινωικό αγγείο. Σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας."
Είναι χαρακτηριστικό πως η αρχαιολόγος προτίμησε να σκάψει πρώτα στα χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να εξοικειωθεί με το χώρο (στρωματογραφία, χρονολόγηση, κτλ) και να είναι σωστά προετοιμασμένη πριν προχωρήσει προς την κορυφή του λόφου όπου, εάν υπήρχε, θα ήταν κτισμένο το Ανάκτορο.
Το 1990, αφού είχαν ανασκαφεί 2 τομείς του οικισμού, η ανασκαφική ομάδα προχώρησε στο πλάτωμα του λόφου όπου εντοπίστηκαν οι Αποθήκες του ανακτόρου. Εκεί βρέθηκαν 36 μεγάλοι (πάνω από 1,5μ.) πίθοι, μερικοί από τους οποίους έχουν επιγραφές σε Γραμμική Α.
|
|
Περπατήσαμε με την κυρία Τσιποπούλου στο όμορφο αρχαιολογικό πάρκο και παρατηρήσαμε δύο από τα ιδιαίτερα ευρύχωρα, διώροφα, μινωικά σπίτια του λόφου. Θαυμάσαμε τους χώρους του κεντρικού Ανακτόρου και μάθαμε για τα σημαντικά ευρήματα που ήρθαν στο φως, για την τεράστια ποσότητα κεραμικής, για το μεγάλης σπουδαιότητας ιερογλυφικό αρχείο, για τα 1800 κομμάτια της τράπεζας προσφορών και για τη σημασία της σωστής αποτύπωσης κάθε ευρήματος στο σημείο που ανασκάπτεται. "Ο σκοπός μας δεν είναι να βρούμε θησαυρούς, ο σκοπός μας είναι να κατανοήσουμε.", μας επεσήμανε η αρχαιολόγος.
|
|
Ρωτήσαμε για τον πολιτισμό και τη γραφή των Μινωιτών. Μάθαμε για την παλαιότερη, την Ιερογλυφική γραφή που χρησιμοποιήθηκε έως την πρώτη καταστροφή (των παλαιών ανακτόρων, ~1750π.Χ.) και για τη Γραμμική Α που συναντάται έως τη νεοανακτορική καταστροφή (~1450π.Χ.). Δυστυχώς, καμία δεν έχει ακόμα διαβαστεί, αλλά το σύστημα μέτρησης της Γραμμικής Α διατηρήθηκε στη Γραμμική Β. Έτσι ξέρουμε ότι οι πινακίδες που έχουν βρεθεί καταγράφουν μονάδες από είδη, δεν ξέρουμε όμως ποια (σιτάρι, κρασί, άνθρωποι;...).
|
|
|
|
Επιπλέον, πληροφορηθήκαμε για το εύρος των επαγγελματικών ειδικοτήτων που εμπλέκονται σε μια ανασκαφική έρευνα και διαπιστώσαμε τη μεγάλη σημασία της διαμόρφωσης και ανάδειξης ενός αρχαιολογικού χώρου μετά την ολοκλήρωση των ανασκαφικών εργασιών.
|
Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Μεταξία Τσιποπούλου, για το χρόνο και τις ανεκτίμητες γνώσεις που μας προσέφερε τόσο γενναιόδωρα.