Διαλογή Κεραμικής
Τα μεγάλα κομμάτια δεν περνούν από νεροκόσκινο. Έρχονται από την ανασκαφή στις σακουλίτσες τους και καθαρίζονται με νερό, κουβάδες και οδοντόβουρτσες. Αφού στεγνώσουν, τοποθετούνται σε μεγάλα τραπέζια όπου γίνεται η διαλογή: ο χωρισμός τους σε ομάδες, με στόχο να συγκεντρωθούν μαζί όλα τα μέρη ενός αντικειμένου.
Σε μια από τις αίθουσες του Κέντρου συναντήσαμε την αρχαιολόγο Γαβριέλα Λαζούρα μπροστά σε ένα τεράστιο τραπέζι γεμάτο με κεραμική. Εντυπωσιαστήκαμε με το πλήθος και την ομοιότητα των κομματιών. |
"Η αλήθεια είναι πως αυτή εδώ είναι μια αρκετά δύσκολη κεραμική", επιβεβαίωσε η αρχαιολόγος. "Είναι όλα τα κομμάτια σχεδόν ίδια. Προέρχονται από ένα ιερό κορυφής κοντά στο Καστέλι Πεδιάδος".
"Και πώς βγάζετε άκρη;", ρωτήσαμε. "Απλώνουμε όλη την κεραμική χωρισμένη σε ομάδες όπως έχει μαζευτεί από την ανασκαφή. (Γενικά από την ανασκαφή και μετά δεν πρέπει να πειράζουμε τίποτα. Ό,τι βγαίνει από μια ομάδα, όσο μικρό κι αν είναι, καταγράφουμε από πού το έχουμε πάρει.) Ο πρώτος χωρισμός είναι σχετικά απλός: βάσεις-λαβές-χείλη(στόμιο) αγγείων. Τα διαχωρίζουμε επίσης σύμφωνα με το υλικό, το είδος του πηλού. Στο τέλος, προσπαθούμε να βρούμε αν υπάρχουν κάποιες ακμές που ταιριάζουν μεταξύ τους και θα μπορούσαν να ενωθούν. Τα κομμάτια που μπορούν να ταιριάξουν, πάνε όλα μαζί στο εργαστήριο συντήρησης για να καθαριστούν επιπλέον, να στερεωθούν (ώστε να μη φύγει σκόνη ή πηλός από κάποιο κομμάτι) και τελικά, να κολληθούν μεταξύ τους." |
"Αφού υπάρχει τόση κεραμική σε κάθε αρχαιολογικό χώρο, γιατί δεν μπορούμε να παίρνουμε μερικά κομματάκια για σουβενίρ;"
"Υπάρχουν πολλά μέρη που έχουν ανασκαφεί, αλλά όχι εξ ολοκλήρου. Ίσως στο μέλλον να συνεχίσουν οι έρευνες, γι’ αυτό δεν μαζεύουμε γενικά κεραμική. Και το πιο μικρό κομμάτι είναι σημαντικό. Ακόμα κι αν ένα μεμονωμένο κομμάτι δε μας λέει κάτι, το σύνολο της κεραμικής ζυγίζεται και βγαίνουν ποσοστά για το πόση κεραμική χρησιμοποιούνταν σε αυτό το μέρος. Επιπλέον, μελετάμε τον πηλό και παίρνουμε πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των αντικειμένων. Για παράδειγμα, μπορεί στην κεραμική της Πεδιάδας να μην έχουμε μόνο ντόπιους πηλούς αλλά και πηλούς από τη Σητεία, τη νότια ακτή, κτλ. Αυτή η πληροφορία είναι σημαντική για να δούμε αν υπήρχε εμπόριο με άλλες περιοχές της Κρήτης."
"Πόσα άτομα δουλεύουν μαζί για να διαχωρίσουν όλα αυτά τα κομμάτια;"
"Αυτό το συγκεκριμένο υλικό το δουλεύω μόνη μου. Ένας πολύ έμπειρος συντηρητής μπορεί να βγάλει μόνος του και τριπλάσια ποσότητα."
"Πόσο διαρκεί αυτή η διαδικασία;"
"Αυτό έχει να κάνει με την κεραμική. Αν βγάζει πράγματα, θα την κρατήσουμε πολύ περισσότερο. Αν δε βγάζει, όπως αυτή εδώ, γιατί είναι πολύ φθαρμένη, προσπαθούμε τουλάχιστον να πάρουμε τα προφίλ των σχημάτων που είναι χαρακτηριστικά."
"Και το υπόλοιπο υλικό; Αποθηκεύεται;"
"Ναι, φυλάσσεται όλο."
"Τι σπουδές έχετε κάνει;"
"Σπούδασα Αρχαιολογία στην Αθήνα, όπου έκανα και το μεταπτυχιακό μου, και τώρα σπουδάζω Συντήρηση Αρχαιοτήτων στο ΙΕΚ Αγίου Νικολάου."
"Υπάρχουν πολλά μέρη που έχουν ανασκαφεί, αλλά όχι εξ ολοκλήρου. Ίσως στο μέλλον να συνεχίσουν οι έρευνες, γι’ αυτό δεν μαζεύουμε γενικά κεραμική. Και το πιο μικρό κομμάτι είναι σημαντικό. Ακόμα κι αν ένα μεμονωμένο κομμάτι δε μας λέει κάτι, το σύνολο της κεραμικής ζυγίζεται και βγαίνουν ποσοστά για το πόση κεραμική χρησιμοποιούνταν σε αυτό το μέρος. Επιπλέον, μελετάμε τον πηλό και παίρνουμε πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των αντικειμένων. Για παράδειγμα, μπορεί στην κεραμική της Πεδιάδας να μην έχουμε μόνο ντόπιους πηλούς αλλά και πηλούς από τη Σητεία, τη νότια ακτή, κτλ. Αυτή η πληροφορία είναι σημαντική για να δούμε αν υπήρχε εμπόριο με άλλες περιοχές της Κρήτης."
"Πόσα άτομα δουλεύουν μαζί για να διαχωρίσουν όλα αυτά τα κομμάτια;"
"Αυτό το συγκεκριμένο υλικό το δουλεύω μόνη μου. Ένας πολύ έμπειρος συντηρητής μπορεί να βγάλει μόνος του και τριπλάσια ποσότητα."
"Πόσο διαρκεί αυτή η διαδικασία;"
"Αυτό έχει να κάνει με την κεραμική. Αν βγάζει πράγματα, θα την κρατήσουμε πολύ περισσότερο. Αν δε βγάζει, όπως αυτή εδώ, γιατί είναι πολύ φθαρμένη, προσπαθούμε τουλάχιστον να πάρουμε τα προφίλ των σχημάτων που είναι χαρακτηριστικά."
"Και το υπόλοιπο υλικό; Αποθηκεύεται;"
"Ναι, φυλάσσεται όλο."
"Τι σπουδές έχετε κάνει;"
"Σπούδασα Αρχαιολογία στην Αθήνα, όπου έκανα και το μεταπτυχιακό μου, και τώρα σπουδάζω Συντήρηση Αρχαιοτήτων στο ΙΕΚ Αγίου Νικολάου."